Peerby: 'Enig tegenwicht voor Tegenlicht'

Het VPRO programma Tegenlicht besteedde al meerdere keren aandacht aan de deeleconomie. Tot nu toe waren dat altijd verhalen vol lof. Nu de deeleconomie in populariteit toeneemt wordt het tijd om om ook eens kritisch stil te staan bij dit fenomeen. Heeft het ook negatieve kanten? Zijn er aspecten aan de deeleconomie waar we waakzaam voor moeten zijn? Het leidde tot een aflevering van Tegenlicht met de titel “Hoezo samen delen?”. Bij Peerby vinden we het nuttig en nodig dat er niet enkel applaus klinkt. Ieder nieuw fenomeen, hoe schitterend ook, kent uitwassen. En we moeten er als mens en als samenleving bij stilstaan hoe ver we willen gaan. Tot wanneer voegt iets waarde toe en waar waar ligt voor ons een grens? Wanneer delen we teveel? Wanneer krijgen de platformen die het delen mogelijk maken teveel macht, worden het monopolisten? En hoe reageren we daar op? Het zijn belangrijke vragen die gesteld moeten worden.

Tegenlicht plaatste in de aanloop van het programma een verhaal op haar website waaruit blijkt dat de redactie wel weet het allemaal genuanceerd ligt. In de blogpost (”De ziel van het bedrijf behouden”), legt oprichter Daan Weddepohl uit aan Tegenlicht wat de drijfveren achter Peerby zijn. Dat Peerby een Social Enterprise is, wat betekent dat de sociale en duurzame missie minstens net zo belangrijk zijn als de wens om een financieel duurzaam model neer te zetten.

In het programma zelf is die nuance een stuk minder aanwezig en de bekritiseerde partijen komen alleen aan het woord in archiefbeeld. AirBNB wordt op een hoop geveegd met Uber en zelfs Peerby wordt door middel van suggestieve montage aan hetzelfde rijtje toegevoegd. Deeleconomie platformen zouden zijn verzonnen door gelikte jonge app-ontwikkelaars die enkel op zoek zijn naar een snelle exit. Het lijkt erop dat de zoektocht naar een kritische verhaallijn afbreuk heeft gedaan aan een nauwkeurige schets van de werkelijkheid. In gesprekken die het programma met Peerby oprichter Daan Weddepohl voerde, werden kennelijk geen compromiterende zaken gevonden Het programma trekt daarom een bijna drie jaar oud DWDD fragment (zie hier het origineel) uit de kast, dat met de nodige creatieve montage en in een misplaatste context een verhaallijn schetst die helemaal niet past of klopt bij Peerby, maar enkel het verhaal van de Tegenlichtmakers dient.

Natuurlijk is het goed om te discussieren over de voor- en tegens van de deeleconomie. We geven hierbij dan ook graag enige toelichting.

Wat is delen? Veel grotere platformen worden aangevallen op het feit dat het niet om “echt delen” zou gaan. Als je ergens voor moet betalen is het geen delen, vinden sommigen. Wat is dan precies delen?

Peerby definieert delen binnen de deeleconomie als het toegankelijke maken van overcapaciteit. De gemiddelde auto staat 23 uur per dag stil. Een boormachine wordt maar zo’n dertien minuten van zijn leven gebruikt. Een logeerkamer staat de meeste tijd leeg. In al deze gevallen is duidelijk sprake van onbenutte capaciteit. We leven in overvloed. Er is meer dan genoeg, maar we verspillen heel veel van deze overvloed omdat ze onbenut blijft. Het beschikbaar maken van deze overvloed, deze extra capaciteit, via een platform valt wat ons betreft onder de noemer deeleconomie. De auto en de boormachine zijn afkomstig van particulieren, van individuen. Is het ook deeleconomie als die capaciteit geleverd wordt door bedrijven? Is Greenwheels, Car2Go of Zipcar bijvoorbeeld deeleconomie? In de breedste zin vinden wij van wel. Doordat je met meerdere mensen dezelfde auto deelt, wordt de auto zelf beter benut. Hij staat minder stil en hij vervangt de auto’s van individuele autobezitters.

En Uber dan? Is Uber deeleconomie? Het bedrijf begon als een limousine met chauffeur die je via een app kon oproepen. Die limousine wordt door meerdere mensen gebruikt, via een platform. Maar hetzelfde zou je kunnen zeggen over een trein of een vliegtuig.

Maar heeft deeleconomie dan niets sociaals? Sociale impact is voor Peerby van wezenlijk belang. Het vormt de kern, de ziel, van wat we doen. Mensen bij elkaar brengen en laten ervaren hoeveel moois er om hen heen is. Dat is voor ons dagelijks de beloning die we krijgen voor ons werk. Dat is echter niet synoniem aan deeleconomie. Er zijn organisaties die delen enkel gebruiken om een inefficientie in de markt op te lossen. Het zijn ondernemers die grote kansen zien en die kansen grijpen. De markt veroveren, “whatever it takes”, lijkt hun motto. Aan de andere kant van het spectrum zijn er organisaties in de deeleconomie die als hoofddoel hebben om een betere wereld te. Het zijn not-for-profit stichtingen. Een voorbeeld van zo’n soort initiatief is Thuisafgehaald.

Thuisafgehaald en Uber zijn uiteinden van hetzelfde spectrum, met aan de ene kant de missie gedreven organisaties en aan de andere kant organisaties die worden gedreven door winst. Voor Uber is maatschappelijke impact een bij-effect, voor Thuisafgehaald het hoofddoel.

Waar staat Peerby in dit geheel? Bij Peerby geloven we in het beste van twee werelden en streven we naar een gezonde balans. Voor ons zijn positieve maatschappelijke impact, een wereld waar we slimmer omgaan met grondstoffen en een duurzaam verdienmodel even belangrijk.

We kijken hoe we kunnen leren van het ondernemerschap en de financieringsmogelijkheden van Silicon Valley en we kijken naar goede doelen en Social Enterprises om te zien hoe we een betere wereld kunnen creeren. Zijn we ondernemers met een verdienmodel of idealisten met een missie? We zijn het graag allebei. We geloven dat het de taak van ondernemers is om datgene wat goed is voor de wereld, zo makkelijk en goedkoop mogelijk te maken. En we vinden dat we als idealisten moeten proberen om de slagkracht van ondernemerschap en kapitaal in te zetten om onze positieve impact herhaalbaar en schaalbaar te maken. Want een beweging die klein blijft, kan weinig veranderen en een organisatie waar geen geld binnenkomt houdt snel op te bestaan.

Kiest Peerby dan geen partij? We kiezen wel partij, maar we kiezen partij in drievoud: voor de planeet, voor elkaar en voor jezelf. Omdat we geloven dat iedereen er mag zijn. Wij geloven dat we die drie perspectieven in de gaten moeten houden bij alles wat doen. Als we daarin een balans vinden, leven we uiteindelijke in een wereld waarin iedereen duurzaam gelukkig kan zijn.

Bron: http://blog.peerby.com/enig-tegenwicht-voor-tegenlicht/